Αντλίες βενζίνης σε πρατήριο καυσίμων. Το παράνομο λογισμικό «πείραζε» τις αντλίες ώστε να παραδίδουν λιγότερο καύσιμο. Τεράστιο κύκλωμα εξαπάτησης οδηγών αποκαλύφθηκε σε περίπου 250 πρατήρια καυσίμων σε όλη την Ελλάδα. Οι οδηγοί πλήρωναν κανονικά για βενζίνη ή πετρέλαιο, όμως λάμβαναν έως και 30% λιγότερο καύσιμο στο ρεζερβουάρ τους. Η διαφορά αυτή μεταφράστηκε σε οικονομική ζημιά άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ για τους καταναλωτές μέσα σε μόλις έξι μήνες. Το σκάνδαλο αυτό, ένα από τα μεγαλύτερα των τελευταίων ετών, έχει αναστατώσει την αγορά καυσίμων και προκαλεί οργή στους πολίτες.
Το κόλπο με το παράνομο λογισμικό στις αντλίες
Στην καρδιά της απάτης βρισκόταν ένα εξελιγμένο παράνομο λογισμικό που εγκαθίστατο στις αντλίες καυσίμων. Με τη χρήση αυτού του λογισμικού, το σύστημα μέτρησης εκροών-εισροών «πειραζόταν» έτσι ώστε να παραδίδει λιγότερη ποσότητα καυσίμου από την πληρωμένη. Ουσιαστικά, οι αντλίες έκλεβαν καύσιμο από κάθε γέμισμα χωρίς ο οδηγός να το αντιληφθεί, αφού η ένδειξη της αντλίας εμφάνιζε κανονικά τα λίτρα που θα έπρεπε να είχαν μπει. Το κομμάτι του καυσίμου που παρακρατούσαν οι αντλίες έμενε στις δεξαμενές του πρατηρίου και διακινούνταν αργότερα λαθραία – είτε πωλούνταν «μαύρα» ως έξτρα ποσότητα, συχνά ακόμη και νοθευμένο, είτε χρησιμοποιούνταν για να καλυφθούν ελλείμματα των πρατηριούχων. Με αυτόν τον τρόπο, το παράνομο κύκλωμα αποκόμιζε διπλό όφελος: έκλεβε τους καταναλωτές στην αντλία και ταυτόχρονα τροφοδοτούσε μια αγορά λαθραίων καυσίμων.
Δύο εταιρείες και οι προγραμματιστές πίσω από την απάτη
Το δίκτυο αυτό δεν στήθηκε τυχαία, αλλά οργανώθηκε από δύο εταιρείες εγκατάστασης αντλιών που δραστηριοποιούνταν στον χώρο των καυσίμων. Οι εταιρείες αυτές – η μία με έδρα το Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης και η άλλη στον Ασπρόπυργο Αττικής – ήταν οι «εγκέφαλοι» της κομπίνας. Οι ιδιοκτήτες τους στρατολόγησαν έμπειρους προγραμματιστές και μαζί ανέπτυξαν το παράνομο λογισμικό που μετέτρεψε τις αντλίες σε «μηχανές κλοπής» καυσίμου.
Ο ρόλος των προγραμματιστών ήταν καθοριστικός: αυτοί δημιούργησαν τον κώδικα που αλλοίωνε τα συστήματα μέτρησης και παρέκαμπτε τους ελέγχους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της προανάκρισης, στην εταιρεία του Ασπροπύργου ένας 41χρονος ειδικός λογισμικού σχεδίασε το πρόγραμμα και το διέθετε στους πρατηριούχους μέσω memory stick USB. Με μια απλή εισαγωγή του USB στην αντλία, ο πρατηριούχος μπορούσε να «πειράξει» την παράδοση, κερδίζοντας περίπου 25% επί της ποσότητας καυσίμου που δεν έβαζε στον πελάτη. Έτσι, το κόλπο διαδόθηκε γρήγορα σε δεκάδες πρατήρια, με τις ευλογίες των δύο εταιρειών που το εμπορεύονταν.
Κέρδη για τους επιτήδειους, ζημιά 100+ εκατ. για τους καταναλωτές
Τα οικονομικά μεγέθη της απάτης προκαλούν ίλιγγο. Κάθε πρατηριούχος που συμμετείχε στο κύκλωμα πλήρωνε μηνιαία «συνδρομή» στις δύο εταιρείες για τη χρήση του παράνομου λογισμικού. Το ποσό αυτό ξεπερνούσε τα 100.000 ευρώ το μήνα ανά πρατήριο προς τους διοργανωτές της κομπίνας. Οι επιτήδειοι είχαν φροντίσει να εξασφαλίσουν την αφοσίωση των συνεργατών τους: εάν κάποιος πρατηριούχος δεν κατέβαλλε το συμφωνημένο ποσό, τότε οι «εγκέφαλοι» απενεργοποιούσαν εξ αποστάσεως την αντλία του μέχρι να πληρώσει! Μέσα σε έξι μήνες, το παράνομο δίκτυο είχε αποφέρει τεράστια κέρδη στους δράστες, ενώ για τους απλούς καταναλωτές η ζημιά υπολογίζεται σε πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ – χρήματα που πλήρωσαν για καύσιμο το οποίο δεν έφτασε ποτέ στα ρεζερβουάρ τους.
Οι οδηγοί που έπεσαν θύματα πιθανώς δεν αντιλαμβάνονταν τίποτα περίεργο, πέρα ίσως από μια ασυνήθιστα γρήγορη πτώση της στάθμης καυσίμου στο όχημά τους μετά τον ανεφοδιασμό. Δεδομένου ότι οι αντλίες εμφάνιζαν κανονικά την ποσότητα και το κόστος, ελάχιστοι υποψιάζονταν την απάτη. Η υπόθεση αυτή ανέδειξε πόσο ευάλωτοι μπορούν να είναι οι καταναλωτές σε τεχνολογικά εξελιγμένες μορφές κλοπής και πόσο σημαντικοί είναι οι έλεγχοι στα πρατήρια καυσίμων.
Επίκεντρο η Αττική – Ο ρόλος του Ασπροπύργου
Αν και το κύκλωμα εξαπλώθηκε πανελλαδικά, ιδιαίτερα μεγάλο πλήγμα δέχθηκε η Αττική. Πολλά από τα πρατήρια με «πειραγμένες» αντλίες εντοπίστηκαν στο λεκανοπέδιο, όπου καταναλώνεται και η μερίδα του λέοντος των καυσίμων της χώρας. Ενδεικτικό είναι ότι μία από τις δύο εμπλεκόμενες εταιρείες είχε έδρα τον Ασπρόπυργο – περιοχή-κλειδί για τα καύσιμα, αφού εκεί λειτουργούν μεγάλα διυλιστήρια και εγκαταστάσεις καυσίμων. Από τον Ασπρόπυργο φαίνεται να ξεκίνησε και να συντονιζόταν ένα σημαντικό μέρος της απάτης, πριν αυτή επεκταθεί και σε άλλες περιοχές.
Σύμφωνα με τις αρχές, το κύκλωμα είχε απλώσει τα πλοκάμια του και στη Βόρεια Ελλάδα μέσω της δεύτερης εταιρείας στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης. Έτσι, πρατήρια με παράνομο λογισμικό εντοπίστηκαν από την Αθήνα μέχρι τη Θεσσαλονίκη και πιθανώς και σε άλλες περιοχές. Οι δύο «εταιρείες-φάντασμα» ουσιαστικά μοίρασαν μεταξύ τους την αγορά: υπολογίζεται ότι η μία συνεργαζόταν με πάνω από 100 πρατήρια και η άλλη με τα υπόλοιπα, φτάνοντας συνολικά τα ~250 πρατήρια υπό τον έλεγχό τους. Οι περιοχές του Λεκανοπεδίου Αττικής επηρεάστηκαν ιδιαίτερα, καθώς εκεί βρίσκονται πολλά πρατήρια υψηλού τζίρου – γεγονός που έκανε την απάτη ακόμα πιο αποδοτική για τους δράστες.
Αποκάλυψη του σκανδάλου και συλλήψεις
Η δράση του κυκλώματος τελικά δεν έμεινε στο σκοτάδι. Ύστερα από συντονισμένη έρευνα της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος και του «ψηφιακού ανιχνευτή» καυσίμων του Υπουργείου Ανάπτυξης, οι αρχές κατάφεραν να χαρτογραφήσουν το δίκτυο και να συγκεντρώσουν στοιχεία. Πριν από λίγες εβδομάδες εξαπέλυσαν επιχείρηση-«σκούπα» σε πρατήρια και εγκαταστάσεις, φέρνοντας στο φως το παράνομο σύστημα. Συνολικά συνελήφθησαν 61 άτομα που φέρονται να εμπλέκονται στην υπόθεση, ανάμεσά τους οι επικεφαλής των δύο εταιρειών, τεχνικοί-προγραμματιστές και αρκετοί ιδιοκτήτες πρατηρίων.
Οι συλληφθέντες αντιμετωπίζουν βαρύτατες κατηγορίες για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης, απάτη, λαθρεμπόριο και νοθεία καυσίμων. Η έρευνα συνεχίζεται για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν και άλλα πρατήρια που συμμετείχαν, καθώς και αν εμπλέκονται τυχόν περισσότερα πρόσωπα. Το σκάνδαλο αυτό έχει θορυβήσει την κυβέρνηση, η οποία υπόσχεται αυστηρότερους ελέγχους στα πρατήρια και αναβάθμιση των συστημάτων εισροών-εκροών ώστε να μην μπορούν να παραβιαστούν. Οι καταναλωτές από την πλευρά τους δηλώνουν αγανακτισμένοι, απαιτώντας διαφάνεια και δικαιοσύνη, καθώς και την επιστροφή των χαμένων χρημάτων τους μέσω αποζημιώσεων ή προστίμων που θα επιβληθούν στους ενόχους.
Η υπόθεση της απάτης με τα καύσιμα υπενθυμίζει πόσο σημαντικό είναι να υπάρχουν ισχυροί μηχανισμοί ελέγχου και διαφάνειας στην αγορά, ειδικά σε περιόδους που οι τιμές βρίσκονται στα ύψη. Οι αρχές καλούνται πλέον να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη του κοινού, διασφαλίζοντας ότι τέτοια φαινόμενα θα παταχθούν και ότι οι επιτήδειοι θα λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη.
